Mỹ thuật thời Mạc

Để tiến tới biên soạn bộ lịch sử mỹ thuật Việt Nam, trong nhiều năm qua, Viện Mỹ thuật chúng tôi đã lần lượt tổ chức viết và cho công bố các tập Mỹ thuật thời Lý (1973), Mỹ thuật thời Trần (1977) Mỹ thuật thời Lê Sơ (1978) và Mỹ thuật Huế (1992). Nam trong chương trình chung đó, công trình Mỹ thuật thời Mạc cũng đã được hoàn thành bản thảo từ năm 1985. Nhưng vì nhiều lý do khác nhau, đến nay cuốn sách mới ra mắt bạn đọc được.
Cũng như các tập trước, công trình Mỹ thuật thời Mạc là tập hợp các bài viết về nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, trang trí và gốm mà tác giả là những cán bộ của Viện.

Mở đầu là một bài viết khái quát về mỹ thuật thời Mạc. Tác giả đưa ra những nhận định, đánh giá chung về nền mỹ thuật, thời này cũng như qủa trình nhận diện và định vị nó trong lịch sử mỹ thuật.

Tiếp theo là phần viết về nghệ thuật kiến trúc thời Mạc. Tác giả đã sử dụng tư liệu điển dã kết hợp với tư liệu thư tịch mà ở đây chủ yếu là các bia kí, để cổ gắng dựng lên bộ mặt của nền kiến trúc đương thời. Sau khi nêu lên vài nét bối cảnh xã hội, tác giả trình bày tiếp dưới các tiêu đề mỹ thuật cung đình, mỹ thuật ở các địa phương và dừng lại khá kỹ Ở phần sau vì nơi đây còn lại khá nhiều dấu vết kiến trúc và trong đó được chú ý nhiều là chùa làng và đặc biệt hơn nữa là đình làng, một loại hình kiến trúc còn mang đậm dấu ấn bản địa. Kết thúc, tác giả có đưa ra một số nhận định đánh giá chung.

Phần tiếp là viết về tượng tròn thời Mạc. Sau khi nêu lên tình hình chung về điêu khắc thời này, tác giả đã để cập đến các loại tượng thờ nhà ở đây chủ yếu là các tượng Phật như tượng Tam thế, tượng Quan âm, tượng tử pháp, tượng Ngọc hoàng và các tượng hậu. Tiếp theo là các tượng gắn liền với kiến trúc và tượng các linh thú. Kết thúc bài, tác giả nêu lên một vài nhận xét ngắn gọn.